NATIONAL THEATRE LIVE: "AUDIENCJA".

24 LISTOPADA 2016 ROK, MULTIKINO, godz. 19.00: “The Audience”: Five O’clock Tea z Królową Elżbietą II.

’’Z Bożej łaski, Zjednoczonego Królestwa

 Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

 oraz innych Jej Posiadłości i Terytoriów królowa,

Głowa Wspólnoty, Obrończyni Wiar’’.

/Eleventh suplement to The London Gazette of Tuesday, 26 May 1953/

Pałac Buckingham w centrum Londynu, wiejska rezydencja królewska w Balmoral w Aberdeenshire to miejsca, w których Królowa Elżbieta II podczas swego panowania przyjęła na audiencji 13 premierów, którzy jednym głosem wychwalali jej dar słuchania i rozumienia problemów oraz szczegółową orientację w dokumentach państwowych. 

Od 9 września 2015 roku Królowa Elżbieta II jest najdłużej panującym monarchą Wielkiej Brytanii, a od 13 października – stała się także najdłużej panującą obecnie głową państwa na świecie. W ten sposób Elżbieta Aleksandra Maria z dynastii Windsorów pobiła rekord królowej Wiktorii jako Jej praprawnuczka.

Od dnia wstąpienia na tron, kiedy magazyn „Time” przyznał Jej tytuł Człowieka Roku królowa Elżbieta II spotyka się w każdy wtorek z aktualnym premierem Wielkiej Brytanii. Wizyty Churchilla, Edena, Macmillana, Douglas-Home’a, Wilsona, Heatha, Callaghana, Thatcher, Majora, Blaira, Browna, Camerona stały się kanwą sztuki Petera Morgana (brytyjski dramaturg i scenarzysta) „The Audience” („Audiencja”), która 24 listopada 2016 ponownie gościła – na specjalne życzenie widzów - na ekranach Multikina w ramach cyklu „National Theatre Live w Multikinie”, wzbogacona o nowe dodatkowe materiały, przygotowane specjalnie dla widzów National Theatre Live: pytania i odpowiedzi.  

Spektakl według scenariusza Petera Morgana („Królowa”, „Ostatni Król Szkocji”, „Frost/Nixon”, „Kochanice Króla”) wyreżyserował Stephen Daldry („Billy Elliot”, „Godziny”), a pierwsze nagranie zostało zrealizowane w czerwcu 2013 roku w Gielgud Theatre w Londynie. W roli głównej  - nagrodzona Oskarem - Helen Mirren, która  na dużym ekranie wystąpiła między innymi w polecanym przeze mnie filmie „Złota Dama”. Obecnie Helen Mirren możemy oglądać w obrazie: „Ukryte piękno”, reż. David Frankel. W 2013 prapremierowa inscenizacja sztuki otrzymała nagrodę Laurence Olivier Award w dwóch kategoriach: dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej (Helen Mirren) i najlepszego aktora drugoplanowego (Richard McCabe). Ta sama para aktorów została wyróżniona w analogicznych kategoriach nagrodami Tony za swoje role w nowojorskiej inscenizacji z 2015 roku.

Przez 60 lat Królowa Elżbieta II (Helen Mirren) spotykała każdego ze swych dwunastu premierów na cotygodniowej prywatnej audiencji w Pałacu Buckingham.  Tradycja zabrania królowej zabierania głosu na tematy polityczne, jednak wieloletnie doświadczenie monarchini Wielkiej Brytanii sprawia, że jej zdanie jest zawsze uważnie analizowane przez zmieniających się premierów. Margaret Thatcher zapisała w pamiętnikach: „Jeśli ktoś myśli, że cotygodniowe spotkania z królową są miłymi, towarzyskimi rozmówkami jest w wielkim błędzie. To są spotkania niemalże biznesowe i Jej Królewska Mość wypowiada się z wielkim doświadczeniem na aktualne tematy.” 

„The Audience” przedstawia wyobrażenia na temat tych przełomowych spotkań  premierów z Królową. Cotygodniowe prywatne audiencje kreślą wyraźnie kolejny domniemany portret Elżbiety II, prezentując Jej losy od momentu, kiedy została młodą matką, aż po jesień życia. Czy jest to prawdziwy obraz Królowej  czy też noszący znamiona zwykłej fantazji ludzkich domysłów, nie dowiemy się zapewne nigdy. Wiadomo natomiast, iż sztuka prezentuje fikcyjną, choć opartą na konsultacjach z ekspertami wizję kilkunastu  spośród cotygodniowych audiencji. Helen Mirren zapamiętana przez widzów z filmu „Królowa” -  tutaj dodatkowo konfrontuje się z samą sobą z okresu dzieciństwa (Nell Williams), kiedy buntowała się przeciwko roli, jaką przewidział dla niej status w hierarchii społecznej oraz… historia.

W artystycznej wizji Petera Morgana, córka Jerzego VI (opowiada o nim film „The King’s Speach” z nagrodzoną Oscarem pierwszoplanową rolą Colina Firtha, reż. Tom Hopper) bywa chłodną Królową, ale i zupełnie „normalną” osobą, racjonalnie myślącą Szkotką, dbającą o porządek w swoim domu, pamiętającą o zwykłych codziennych czynnościach, jakie wykonuje każdy z nas.  Bogate stroje, w których Królowa pozuje do zdjęć skonfrontowane są z wizjami zaczerpniętymi z dzieciństwa. Młodzieńcze marzenia ustąpiły miejsca publicznej roli, zostały podporządkowane „normalnemu” życiu władczyni w kosztownej sukni oraz wysadzanemu drogocennymi kamieniami diademowi na głowie. To wszystko sprawia, że stworzony kolejny portret  Elżbiety II jest nasycony empatią i zrozumieniem, kolorytem, który dodaje Królowej wyjątkowości, a ten z kolei podsyca w nas wręcz pragnienie osobistego umówienia się z symbolem jedności i wielowiekowej historii rodu na herbatę o tradycyjnej porze dnia, zwanej Five O’clock.

„Audiencja” pozwala na dalece posunięte wyobrażenia o spotkaniu z ciekawą, interesującą, intrygującą postacią, jaką - bez wątpienia - w sztuce jest Królowa Elżbieta II. Przy tym nikt z widzów nie zważa na to, czy namalowany portret najdłużej panującego monarchy Wielkiej Brytanii przystaje do rzeczywistości, czy też stanowi on rodzaj wariacji, w których wiarygodne są jedynie wciąż zachodzące przemiany polityczne i społeczne na Wyspach Brytyjskich, zwłaszcza zaś -  zmieniający się premierzy.

Cały obraz dopełnia gra światła (Rick Fisher), a przede wszystkim - niezwykle drobiazgowo dobrana scenografia (Bob Crowley), choćby w odniesieniu do poszczególnych wnętrz – angielskich i szkockich. Nie zabrakło tutaj słynnych motywów kraty, kwiatów, przybornika i listownika na sekretarzyku, pamiętającym epokę Wiktorii. Pojawiają się także „żywe”  symbole, stanowiące nieodłączne wizerunkowe elementy monarchii brytyjskiej. Mam na myśli ukochane psy Elżbiety II,  przebiegające  przez scenę oraz słynną angielską pogodę, która wywołuje nieodpartą chęć wypicia filiżanki herbaty, w głębokim fotelu, z kraciastym wełnianym pledem na kolanach.

Na szczególną uwagę zasługują też wszystkie metamorfozy Helen Mirren, która na oczach widzów (dosłownie), dzięki rewelacyjnie dobranym kostiumom i charakteryzacji staje się młodą 25-letnią kobietą, by za chwilę wejść w wiek dojrzały lub wkroczyć dostojnym, nobliwym, pewnym krokiem w „jesień życia”. Pierwowzorami charakterystycznych sukien, jakie nosi w sztuce Helen Mirren, były autentyczne stroje Królowej Elżbiety II, od lat prezentowane podczas publicznych wystąpień, począwszy od koronacji 2 czerwca 1953 roku.

Na kolejną retransmisję spektaklu „The Audience” zaprosiły British Council i Multikino w listopadzie 2016 roku. Ci, którzy nie zdążyli się wybrać, niech pilnie śledzą zawartość WYDARZEŃ na stronie internetowej Multikina. Myślę, iż  niesłabnąca popularność spektaklu sprawi, że sztukę w ramach cyklu „National Theatre Live w Multikinie” będzie można zobaczyć ponownie także w 2017 roku.

Więcej informacji dostępnych jest na www.britishcouncil.pl i www.multikino.pl

Wszystkie plakaty do poszczególnych przedstawień i szczegółowe informacje związane ze spektaklami zamieszczone dzięki zaangażowaniu oraz uprzejmości Pana Piotra Sadowskiego, Kierownika Projektu Multikino S.A., ul. Mokotowska 49, 00-542 Warszawa

"The Audience", reż. Stephen Dardly, Multikino 24 listopada 2016.